چرا امام زمان (عليه السلام) با تمام وجود تمام بي‌ وفايي هاي مردم كوفه از زمان حضرت علي ـ عليه السلام ـ و امام حسين ـ عليه السلام ـ باز به كوفه مي روند و مقر حكومت خود را در آن جا قرار مي دهند؟ آيا مي شود گفت چون از لحاظ سوق الجيشي كوفه مناسب است امام زمان (عليه السلام) به آنجا مي روند، و تشكيل حكومت مي دهند؟ چرابه يكي از شهرهاي ايران نمي آيد؟
پاسخ

مهدويت از جمله اموري است كه هم ريشة قرآني دارد و هم در احاديث نبوي به حدّ تواتر از آن ياد شده است به گونه‌اي كه الآن اين مسأله از مسلمات دين مبين اسلام است.

مذهب ما اماميّه بيش از فرق و مذاهب ديگر به اين مسأله پرداخته است چرا كه ائمه اطهار ـ عليهم السّلام ـ در تبيين اين مسأله اهتمام تامّ داشتند به حدّي كه تمام امامان ما در هر موقعيتي يادي از وجود مقدس حضرت ولي عصر (عج) و نهضت جهاني او مي كردند، لذا در مذهب ما تشيع جزئيات انقلاب حضرت و حكومت جهاني او مطرح شده است اگرچه اخبار و روايات اين باب بسيار زياد است و تشخيص روايات صحيح از ضعيف در بين اين همه روايات وظيفه متخصصين اين فن است و به محض ديدن روايتي در اين باب نمي توان حكم كرد كه حتماً قضاياي نهضت آن حضرت و وضعيت حكومت او آن چنان است كه در روايت آمده.

ولي به طور كلي جزئياتي مطرح شده و از جمله مطالبي كه در خصوص حكومت جهاني آن حضرت مطرح شده است مقرّ حكومت آن امام همام ـ عليه السلام ـ مي باشد كه در بعضي روايات نامي از كوفه برده شده است، حال اگر سؤالي مطرح شود كه چرا كوفه معين شده به عنوان مقرّ حكومتي آن حضرت با اين كه كوفه سابقة بي وفايي داشته است در جواب بايد گفت:

اولاً، ارادة الهي به اين تعلق گرفته كه حكومت جهاني آن حضرت، با مركزيت كوفه مستقر شود و نهضتي كه نويد آن را خاتم الانبيا ـ صلّي الله عليه و آله ـ و ائمه اطهار ـ عليهم السّلام ـ جملگي داده‌ اند و بسيار بر آن تاكيد كرده اند برخي از ناحيه پروردگار مشخص شده كه شروع انقلاب آن حضرت از مكه باشد و بعدها مقر حكومت او هم در كوفه باشد.

ثانياً، بي وفايي مردم كوفه در برهه اي از زمان دليل نمي شود كه آينده اي كه معلوم نيست چه زماني است باز مردم آن جا متصف به بي وفايي باشند. آينده براي ما معلوم نيست به علاوه اين كه بي وفايي مردم كوفه در زمان امام علي ـ عليه السلام ـ و امام حسين ـ عليه السلام ـ باعث بي اعتبار كردن آن سامان نمي شود چون كه در رواياتي از ائمه اطهار نقل شده كه كوفه و اهل آن را مورد مدح قرار مي دهند كه از آن جمله اين روايات مي‌ باشند.

عبدالله بن وليد مي گويد بر امام صادق ـ عليه السلام ـ وارد شديم در زمان مروان آن حضرت به ما فرمود شما از كجاييد (اهل كجاييد) ما گفتيم: از اهل كوفه. حضرت فرمود: نيست سرزميني از سرزمينها و شهري از شهرها كه بيشتر از اهل كوفه به ما محبت داشته باشد (يعني اهل كوفه بيشتر از تمام شهرها به اهل بيت محبّت مي‌ ورزند)….(1)

اگر اين روايت را خاص آن زمان بدانيم بالاخره اين نتيجه را مي گيريم كه بي وفايي زمان خاصي باعث نمي‌شود كه در هر زمان آنها اهل بي وفايي باشند بلكه در زمان امام صادق ـ عليه السلام ـ مورد مدح آن حضرت قرار مي گيرند.

در روايت ديگري از امام صادق ـ عليه السلام ـ نقل شده كه حضرت فرمود:

ولايت ما بر آسمانها و زمين و كوهها و شهرها عرضه شد و هيچ كدام ولايت ما را چون اهل كوفه قبول نكردند.(2)

پس با وجود اين كه روايات معلوم مي شود بي وفايي گروهي خاصي باعث نمي شود كه در تمام زمانها اهالي يك شهر متهم به بي وفايي گردند. بلكه در هر زماني بايد اهل آن جا را به خصوصه مورد امتحان قرار داد تا معلوم شود آيا مؤمنان راسخي در اهداف خود هستند يا نه.

ثالثاً، مكان كوفه مكان مقدسي است شايد به اعتبار قداستي كه دارد خداوند اراده فرموده كه مقر حكومتي تنها منجي عالم و يگانه مصلح جهاني در اين مكان مقدس باشد (ما كه از مصالح و حكمت الهي بي‌خبريم) و اين ربطي به وضعيت مردم آن جا ندارد كه آيا در تاريخ سابقه خوبي دارند يا ندارند.

رواياتي در اين باب وجود دارد كه ولايت بر قداست مكان كوفه مي باشد از جمله اين روايات:

امام صادق ـ عليه السلام ـ مي‌فرمايد: كوفه باغي از باغهاي بهشت است در آن قبر نوح و ابراهيم و… قبر سيد اوصياء امير المؤمنين آن جاست.(3)

امام صادق ـ عليه السلام ـ مي‌فرمايد: يك درهم انفاق در كوفه مانند 100 درهم انفاق در غير كوفه به حساب مي آيد و دو ركعت نماز خواندن در كوفه 100 ركعت به حساب مي آيد.(4)

رابعاً: حكومت حضرت جهاني است و وقتي مقر حكومت خود را كوفه قرار مي‌دهد ديگر اختصاص به مردم آن جا ندارد بلكه مقر حكومتي آن حضرت مربوط به تمام جهان است.

«خداوند از ميان سرزمين‌ها چهار تا اختيار فرمود: «والتين و الزيتون و طور سينين و هذا البلد الامين» تين مدينه است و زيتون بيت المقدس، طور سنين كوفه و هذا البلد الامين مكه است. (سفينة البحار، ج 7، ص 543)



براي مطالعه بيشتر به كتابهاي زير مراجعه نماييد:
1. مهدي موعود، مترجم علي دواني؛
2. الارشاد شيخ مفيد.



پي نوشتها :
1- ر.ك: سفينة البحار، محدث قمي، ج 7، ص 544، به نقل از المناقب، دار الاسو، چ سوم، 1422.
2- ر.ك: همان، ص 546، به نقل از بصائر الدرجات.
3- ر.ك: همان، ص 544، به نقل از فرحة النحري.
4- ر.ك : همان، ص 543، به نقل از كامل الزيارة.