همسر دوستی از اخلاق پیامبران الهی و علمای بزرگوار شیعه است . بسیار در آیین اسلام به مهربانی و خوشرفتاری و نیکی به همسر سفارش شده است .طلبگی ادامه راه انبیاء است و طلبه باید همسری نمونه و مثال زدنی و مهربان برای همسر خویش باشد چرا که وی فردی الهی می باشد .

خداوند متعال هدف ازدواج را رسیدن به آرامش قرار داده است ، آرامشی که بیش از هر چیز دیگری برای زندگی انسان لازم است و همانگونه که انسان نمی تواند بدون اکسیژن به حیات خویش ادامه دهد ، نمی تواند بدون آرامش زندگی کند و اگر هم بتواند بدون آرامش زندگی نماید چون مجرمی است که چاره ای جز زندگی در زندان ندارد . خداوند در قرآن کریم بالاترین بهره ازدواج را رسیدن به آرامش معرفی می نماید : و من آیاته ان خلق لکم من انفسکم ازواجا لتسکنوا الیها و جعل بینکم موده و رحمه ، ان فی ذلک لایات لقوم یتفکرون.و از نشانه های او این که همسرانی از جنس خودتان برای شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید ، و در میانتان مودت و رحمت قرار داد ، در این نشانه هایی است برای گروهی که تفکر می کنند !(1) در تفسیر نمونه در باره تفسیر این آیه شریف چنین گفته شده است : قرآن در این آیه هدف ازدواج را سکونت و آرامش قرار داده است و با تعبیر پرمعنی (لتسکنوا) مسایل بسیاری را بیان کرده است . این آرامش از این جا ناشی می شود که این دو جنس مکمل یکدیگر و مایه شکوفایی و نشاط و پرورش یکدیگر می باشند به طوری که هر یک بدون دیگری ناقص است.(2) خداوند در سوره اعراف آیه 189 درباره هدف ازدواج می فرماید : هوالذی خلقکم من نفس واحده و جعل منها زوجها لیسکن الیها .او خدایی است که (همه ) شما را از یک فرد آفرید، و همسرش را نیز از جنس او قرار داد، تا در کنار او بیاساید. حال که خداوند از سر لطف به انسان چنین نعمت بی بدیل و بی نظیری عطا کرده است بر انسان لازم است که شکر این نعمت را به جا بیاورد و شکر و سپاس این نعمت الهی به این است که قدر همسر را دانسته و با وی به بهترین صورت رفتار نماید. امام سجاد علیه السلام درباره چگونه رفتار نمودن با همسر می فرماید : و اما حق رعیتک بملک النکاح ، فان تعلم ان الله جعلها سکنا و مستراحا و انسا و واقیه و کذلک کل واحد منکما یجب ان یحمد الله علی صاحبه ، و یعلم ان ذلک نعمه منه علیه ، و وجب ان یحسن صحبه نعمه الله و یکرمها و یرفق بها. و اما حق همسرت این است که بدانی ، به راستی خداوند او را مایه آرامش و آسایش و همدم و پرستار تو قرار داده است و باید که هر یک از شما (زن و شوهر) به سبب همسرش خدای را سپاس دارد و بداند که این ارزانی خدا بر اوست و باید با نعمت خدا ، نیک رفتار باشد و گرامیش دارد و با او سازگاری کند.(3) طلبه کسی است که خدا در زندگی او حرف اول را می زند و رنگ و بوی زندگی او الهی است و طلبه پارسا و پرهیرکار می داند که همسرش امانتی است در دست او که باید با او خوش رفتاری نماید و فردای قیامت باید پاسخ گوی رفتار خود با وی باشد ، او می داند که همسرش یک انسان آزاد است و حقوقی به گردن وی دارد و خداوند حق الناس را به خود مردم واگذار نموده است و اگر همسری از همسرش ناراضی باشد او باید فردای قیامت که هرکس به فکر خویش می باشد رضایت وی را به دست بیاورد و این کار بسی سخت و دشوار است . از این روست که طلبه به همسرش کوچکترین جفا و خطایی روا نمی دارد هر چند از او خطا و جفا ببیند ! مشتاق توام با همه جوری و جفایی محبوب منی با همه جرمی و خطایی الامام الحسن علیه السلام -لرجل جاء الیه یستسشیره فی تزویج ابنته - : زوجها من رجل تقی ، فانه ان احبها اکرمها و ان ابغضها لم یظلمها . امام حسن علیه السلام –به مردی که با ایشان درباره ازدواج دختر خود مشورت کرد – فرمود : او را به مردی با تقوا شوهر ده ، زیرا اگر دختر تو را دوست داشته باشد گرامی اش می دارد و اگر دوستش نداشته باشد به وی ستم نمی کند .(4) پیامبر در زندگی خویش با همسرانشان چنان به خوبی رفتار کردند که ما در هیچ کتاب تاریخی مطلبی دال بر بد رفتاری پیامبر با همسرانشان نمی یابیم و همه همسران پیامبر مورد لطف و عطوفت ایشان قرار گرفتند و با این که برخی از آنان به پیامبر آزار و اذیت می رساندند اما پیامبر پاسخ بدی آنها را با نیکی می دادند. طلبه حقیقی پا در جای پای پیامبر می گذارد و این پیامبر بزرگ را الگو و اسوه خویش قرار می دهد و چون پیامبر به خانواده و همسر خویش مهربان می باشد .پیامبر مهر و محبت در کلامی حکیمانه می فرماید : ما زال جبرییل یوصینی بالمراه حتی ظنت انه لاینبغی طلاقها الا من فاحشه مبینه . جبرییل پیوسته مرا درباره زن سفارش می کرد ، تا جایی که گمان بردم طلاق او جایز نیست مگر در صورت زشتکاری آشکار .(5) پیامبر در سخنی والا بهترین مردان امت خویش را کسانی می دانند که با همسران خود خوش رفتار باشند : خیرکم خیرکم لنسائه و لبناته . بهترین شما کسانی هستند که برای زنان و دخترانشان بهترین اند.(6) پیامبر در حدیثی دیگر درباره گرامی داشتن همسر می فرماید : خیرکم خیرکم لاهله و انا خیرکم لاهلی ما اکرم النساء الا کریم و لا اهانهن الا لئیم. بهترین شما کسی است که برای خانواده خود بهتر است ، من از همه شما برای خانواده خود بهترم، بزرگ مردان زنان را گرامی شمارند و فرومایگان زنان را خوار دارند.(7) امام صادق علیه السلام همسر دوستی را نشانه ایمان می دانند ایشان در حدیثی می فرماید : العبد کلما ازداد للنساء حبا ، ازداد فی الایمان فضلا.هر اندازه ، محبت و علاقه بنده به زنان (همسرش) بیشتر باشد ، ایمانش افزون تر است .(8) همسر دوستی و محبت به همسر از اخلاق نیک مردان بزرگ و انبیاء الهی می باشد . امام صادق علیه السلام در این باره می فرماید : من اخلاق الانبیاء- صلی الله علیهم – حب النساء.از اخلاق پیامبران-که درود خدا بر آنان باد- همسر دوستی است .(9) یکی از افتخارات بی شمار علمای شیعه رفتار پسندیده آنان با همسرانشان می باشد یکی از این علمای بزرگ که می تواند الگویی مناسب برای هر طلبه در زندگی زناشویی باشد ، آیت الله العظمی مرعشی نجفی است . همسر ایشان درباره نوع رفتار این عالم بزرگوار با وی چنین می گوید : ((در تمام مدت شصت سالی که با ایشان زندگی کردم ، هیچ گاه با من رفتاری تند و خشونت آمیز نداشت. تا آن زمان که قادر به حرکت کردن و انجام دادن کارهایش بود ، نمی گذاشت که دیگران کارهایش را انجام دهند . حتی هنگامی که تشنه می شد ، بر می خواست و به آشپزخانه می رفت و آب می آشامید و از من درخواست نمی کرد . ایشان افزون بر آنکه برای من همسری خوب و مهربان و دوست داشتنی بود دوستی صمیمی و همکاری غم خوار برای من نیز بود ایشان همواره در کارهای منزل به من کمک می کرد و بسیاری از اوقات ، کارهای آشپزخانه همانند درست کردن غذا ، پاک کردن سبزی و شستن میوه و وسایل آشپزخانه را ایشان انجام می دادند)).(10) ________________________________________ پی نوشت : 1-سوره روم /آیه 21 2-تفسیر نمونه /ج16/ص391 3-تحف العقول/ص458 4-میزان الحکمه/ج5/ص89/ح8036 5- میزان الحکمه/ج5/ص97/ح8067 6-نهج الفصاحه/ص396/ح2101 7- نهج الفصاحه/ص395/ح2100 8-تحکیم خانواده از نگاه قرآن و حدیث/ص191/ج250 9- تحکیم خانواده از نگاه قرآن و حدیث/ص192/ح252 10-رازهای همسرداری /ص