تا اینجا درجات انتظار فرج امام عصر را با در نظر گرفتن عامل قصد قربت در آن بررسی کردیم. به همین موضوع از دیدگاه دیگری هم میتوانیم نظر کنیم تا بُعد جدیدی از آن بر ما گشوده شود. آن دیدگاه عبارت است از اینکه منتظر ظهور امام علیه السلام قلباً در انتظار فرج چه کسی یا چه کسانی است. هرچه آن شخص یا اشخاص نزد خداوند قدر و منزلت والاتری داشته باشند و فرج آنها بیشتر محبوب پروردگار باشد، انتظار فرج آنها با ظهور امام عصر علیه السلام ارزش بالاتری پیدا میکند و در پیشگاه الهی عبادت با فضیلتتری تلقّی میگردد.
ظهور امام زمان (عج) فرج همۀ مؤمنان در عالم بلکه همۀ مظلومان و حتی فرج غیر انسانها هم هست. اینکه منتظر ظهور حضرت، انتظار فرج چه کسانی را دارد، ارزش آن را کاملاً متفاوت میکند و مراتب مختلفی از انتظار فرج را به وجود میآورد.
1-انتظار فرج امام زمان به جهت رهایی از گرفتاریهای شخصی
اولین رتبه این است که مؤمنی از گرفتاریهای شخصی خود به ستوه آمده و در انتظار فرج الهی نسبت به آنها باشد. چنین شخصی همۀ فکر و همّتش، خلاصی خودش از گرفتاریهایش میباشد و به غیر خود- از گرفتاران -توجّه خاصّ ندارد.
اینکه انسان رفع گرفتاریهایش را از خدا بخواهد و خلاصی از آنها را ظهور امام عصر علیه السلام بداند، بسیار ارزشمند است و در مقایسه با آن که در گرفتاریهای خود به خدا توجّه نمیکند یا رفعِ آن را به ظهور امام علیه السلام نمیبیند، از رتبۀ ایمانی بسیار بالایی برخوردار است؛ ولی در عین حال چون فقط خودش را میبیند و تنها به سعادت خویش میاندیشد، از این لحاظ رتبۀ بالایی ندارد.
2-انتظار فرج امام زمان به جهت رفع، گرفتاری از همه مؤمنان
دومین مرتبه این است که مؤمن به خاطر رفع گرفتاری از همۀ مؤمنان در روی کرۀ زمین، ظهور حضرت بقیة الله ارواحنا فداه را انتظار میکشد. چنین فردی یقین دارد که راه نجات مؤمنان به طور کامل ـ از سختیها و ناراحتیهای زمان غیبت در سطح جهان، همانا ظهور امام غایب علیه السلام است، لذا رنجها و گرفتاریهای همۀ مؤمنان او را رنج میدهد و برای فرج آنها در انتظار ظهور مولایش به سر میبرد. این حالت نسبت به حالت قبلی در رتبۀ بالاتری است و فضیلتی که انتظار فرج برای این فرد دارد، بیش از کسی است که فقط به فکر مشکلات خودش میباشد.
3-انتظار فرج امام زمان برای رفع گرفتاری همه مظلومان و مستضعفان عالم
رتبه سوم این است که مؤمن نه فقط به مشکلات و گرفتاریهای اهل ایمان توجّه داشته باشد، بلکه به فکر همۀ مظلومان و مستضعفان عالم باشد و رهایی آنها را با فرج حضرت مهدی عجلالله تعالي فرجه الشريف از خداوند طلب کند. امام عصر علیه السلام متعلّق به همۀ انسانها هستند و فقط امام شیعیان نیستند. درست است که غیر شیعه نه شناختی از امام زمان علیه السلام دارند و نه در گرفتاریهای خود به ظهور ایشان میاندیشند، ولی مؤمنان میدانند که امام آنها با ظهور خویش نه فقط شیعیان را بلکه همۀ انسانهای ستمدیده و رنج کشیده را از زیر ظلم و ستم مستکبران و زورگویان عالم نجات میبخشد. در دعای بسیار زیبایی که از حضرت صادق علیه السلام به نام «دعای عهد» به ما رسیده است، چنین میخوانیم:
«و اجْعَلْهُ اللهُمَّ مَفْزَعاً لِمَظْلُومِ عِبادِک و ناصراً لِمَنْ لا یََجِدُ له ناصراً غیرَک، و خداوندا، ایشان (امام زمان علیه السلام) را پناه بندگان ستمیدیدۀ خود و یاور کسانی که جز یاری ندارند، قرار بده.
در این عبارات امام عج برای همۀ بندگان مظلوم خداوندـ چه مؤمن و چه غیر مؤمن ـ و همۀ کسانی که یار و یاوری جز پروردگار عالم ندارند، دعا کردهاند و رهایی آنها را از ظلم و ستمی که به ناحق بر ایشان میرود، با ظهور امام عصرعج درخواست کردهاند. پس مؤمن باید سطح خواستِ خود را بالاتر از حدّ مؤمنان آورده و انتظار گشایش در امور همۀ مستضعفان عالم را در فرج مولایش حضرت مهدی عج داشته باشد.
4- انتظار فرج امام زمان برای رفع گرفتاری از همه مخلوقات
این مرتبه از انتظار فرج بالاتر از رتبههای قبلی است. رتبۀ بالاتر هم این است که یک مؤمن فقط به رهایی انسانهای مظلوم عالم نیندیشد، بلکه ظهور امام خود را برای رفع گرفتاری از همۀ مخلوقات الهی اعمّ از انسانها و غیر انسانها بخواهد. غیر انسانها شامل فرشتگان، جنّیان، حیوانات، گیاهان و جمادات میگردد. اعتقاد قطعی شیعه این است که ظهور امام عج فرج همۀ اینهاست . و در حدیثی همۀ اهل آسمان و اهل زمین از ظهور حضرت خشنود میگردند. (نمونهای از فرمایشات حضرت امیر عله السلام) چنین است: «لو قَد قامَ قائِمُنا لَأَنْزَلَتْ السّماءُ قَطْرَها و لَأَخْرَجَتِ الاَرضُ نَباتَها… و اصْطَلَحَتِ السِّباعُ و البهائمُ ؛ اگر قائم ما (اهل بیت) قیام کند، آسمان باران خود را (به طور کامل) فرو میریزد و زمین گیاهانش را (در سطح وسیع و فراگیر) میرویاند… و حیوانات درنده و اهلی با یکدیگر سازش میکنند».
منبع :بحارالانوار و انتظار ، بایدها ونبایدها