از چه راهی عشق مجاز ی را به عشق الهی وحقیقی تبدبل کنیم؟

باید نخست کوشید که این عشق مجاز ی ریشه در هواهای نفسانی انسان نداشته باشد؛بلکه منشا آن دل باشد؛ زیرا عشق مجازی -که در طبیعت ومادیت ریشه دار باشد -هیچ گاه نمی تواند آدمی را به عشق حقیقی رهنمون شود.

تنها آن عشق مجازی که در دل جای دارد ،می تواند پلی برای رسیدن به عشق الهی باشد .عاشق باید به منشا کمال و حسن معشوق توجه کند ودیدگاه خود را به آن معطوف دارد وعشق مجازی را نمادی از معشوق حقیقی خویش تلقی کند واو را جلوه ای از جمال وکمال او بداند.

اگر در عشق مجازی ،عاشق همواره به این حقیقت واقف شود که معشوق او مجازیست و تنها برای راه بری او به عشق برتر وبرین است ،می تواند از این عشق گذر کرده و به عشق حقیقی والهی برسد؛ اما اگر نگاه خویش را بر همان معشوق مجازی محدود سازد وجان ودلش محدود ومسخر ومقید وی گردد ،هیچگاه نمی تواند از او گذر کند و به معشوق حقیقی دست یابد.علاوه بر این همواره بکوشد ودقت نماید که هنگام برخورد با معشوق مجازی ،به یاد معشوق حقیقی افتد وبا نگاه او ،هجران معشوق اصلی را یاد آورد؛مانند عشق یعقوب به پسرش یوسف:

هر گاه که یعقوب ،یوسف را به چشم سر می دید به چشم سر در مشاهده حق بود وچون مدتی مشاهده یوسف از وی دریغ شد،مشاهذه حضرت حق نیز از دل وی در حجاب گردید.از این رو آن همه جزع وفزع یعقوب در فراق یوسف،بر فوت مشاهده حق بود ؛نه بر فوت مصاحبت یوسف و آن زمان که دوباره به دیدار یوسف موفق شد،به سجده افتاد که دلش معشوق لصلی را دید .

به هر روی ،زمانی می توانیم عشق مجاز ی  را به عشق الهی حقیقی مبدل سازیم که از آن گذر کنیم و به منشا ومبدا اصلی وسبب اصیل آ ن روی آوریم.

چشم دریا دیگر است وکف دگر                              کف بهل و زدیده دریا نگر

جنبش کف ها زدریا روز وشب                               کف همی بینی ودریا نی عجب

ما چو کشتی ها به هم بر می زنیم                       تیر چشمیم ودر آب روشنیم

ای تو در کشتی تو رفته به خواب                           آب را دیدی ،نگر در آب آب

آب را آبی است کو می راندش

روح راروحی است کو می خواندش

منبع:پرسش ها و پاسخ ها ،عرفان و تصوف